Słowniczek
rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki
anpa — grunt; niski, głęboki; obniżać, pokonać
insa — wnętrze, brzuch
monsi — tył; z tyłu, za
sewi — wysokość, szczyt, dach, wierzchołek, powyżej, wysokozwykle przysłówki
sama — taki sam, podobny; podobnie, tak jak
tan — powód, przyczyna; z powodu, ponieważ; z, od
poka — strona, brzeg, bok, biodro; obok, przy, w pobliżu, z
anpa, insa, monsi i sewi
Chociaż korzystanie z tych słów w roli przyimków może być kuszące, faktycznie są one rzeczownikami. Trzeba używać je w połączeniu z innymi przyimkami. Spójrz na kilka przykładów:
ona li lon sewi mi. = „On jest w moim powyżej”. On jest powyżej mnie.
pipi li lon anpa mi. = Insekt jest pode mną.
moku li lon insa mi. = Jedzenie jest wewnątrz mnie.
len li lon monsi mi. = Ubranie jest za mną.
Jak widzisz, słowa sewi, anpa, insa i monsi są tutaj rzeczownikami, zaś mi zaimkiem dzierżawczym, oznaczającym „mój”. Stąd też sewi mi oznacza coś w rodzaju „moje powyżej” czyli „obszar, który jest powyżej mnie”. A ponieważ te słowa są po prostu rzeczownikami, musisz mieć czasownik, orzeczenie zdania. W przykładach powyżej jako czasownik występuje lon. Nie zapomnij umieścić czasownika!
Ponieważ te słowa nie są przyimkami, można ich swobodnie używać do innych celów, tak jak każdy inny rzeczownik/czasownik/przymiotnik:
monsi jako część ciała
monsi może oznaczać plecy albo zadek
anpa jako czasownik
mi anpa e jan utala. = Pokonałem wojownika.
sama oraz tan
Słowa sama oraz tan są używane mniej więcej tak, jak podsuwa zdrowy rozsądek, ale zwróćmy uwagę na parę rzeczy, żeby upewnić, że wszystko jest jasne.
sama
Słowa sama można używać w roli kilku różnych części mowy, ale to chyba nie jest trudne do zrozumienia. Przyjrzyjmy się przykładom.
jan ni li sama mi. = Ta osoba jest jak ja.
ona li lukin sama pipi. = On wygląda jak robak.
sama li ike. = Jednakowość jest zła.
Łatwe, prawda? Przejdźmy do tan.
tan
W tym momencie nie możemy jeszcze omówić wszystkiego, co trzeba wiedzieć o przyimku tan. Niemniej jednak, to ostatni z przyimków toki pony, więc trzeba go tutaj przynajmniej zaprezentować.
Spójrz na przykład:
mi moku tan ni: mi wile moku.
Dosłownie oznacza on: „Ja jem z-powodu tego: ja chcę jeść”. Bardziej swobodne, naturalne tłumaczenie to „Jem, bo jestem głodny”.
To wszystko o tym słówku (juhu!). Spotkasz się z nim ponownie, kiedy zajmiemy się stawianiem pytań w języku toki pona, ale tam też oznacza to samo.
poka
Słowo poka jest raczej wyjątkowe. Może służyć zarówno jako rzeczownik/przymiotnik, jak i jako przyimek. Każdemu z tych zastosowań przyjrzymy się z osobna.
poka jako rzeczownik/przymiotnik
Korzysta się tak samo, jak przypadku anpa, insa, monsi i sewi. Przykłady:
ona li lon poka mi. = On jest przy moim boku. On jest obok mnie.
jan poka = sąsiad; ktoś, kto jest obok
poka telo = „strona wodna”; inaczej mówiąc, plaża
poka jako przyimek
W przeciwieństwie do anpa i reszty, poka można stosować bezpośrednio jako przyimek. Poniższe dwa zdania oznaczają to samo, choć wyrażone w inny sposób:
mi moku poka jan pona mi. = Jadłem przy swoim przyjacielu.
mi moku lon poka pi jan pona mi. = Jadłem po stronie swojego przyjaciela.Uwaga: W tym zdaniu użyto pi, którego jeszcze nie było, pojawi się następnej lekcji. Chciałem tutaj zaprezentować zastosowanie poka, ale nie przejmuj się, jeśli masz z nim kłopot z powodu pi.
Ćwiczenia
Spróbuj przetłumaczyć poniższe zdania z polskiego na toki ponę:
Mój przyjaciel jest obok mnie.
Słońce jest nade mną.
Ziemia jest pode mną.
Złe rzeczy są za mną.
Jest mi dobrze, bo żyję.Słowo lon jako czasownik samo w sobie oznacza istnieć, być rzeczywistym itp. Wspomnieliśmy o tym, kiedy je poznałeś, choć nie omawialiśmy szczegółowo.
Patrzę na ziemię obok mojego przyjaciela.
Ludzie wyglądają jak mrówki.
A teraz spróbuj przetłumaczyć poniższe zdania z toki pony na polski:
poka mi li pakala.
mi kepeken e poki e ilo moku.
jan li lon insa tomo.